Islamski kalendar, poznat i kao hidžretski kalendar, važan je dio života svakog muslimana. Ovaj kalendar se razlikuje od gregorijanskog po tome što se zasniva na lunarnim fazama, što znači da se islamski mjeseci mjere prema ciklusima Mjeseca. Hidžretski kalendar se računa od preseljenja (hidžre) Muhammeda a.s. i njegovih ashaba iz Mekke u Medinu. Sastoji se od 12 mjeseci, a svaki mjesec traje između 29 i 30 dana. Hidžretksa godina ima 355 dana. Dan počinje sa zalaskom Sunca, a sedmica u petak. Najbolji dan u godini je petak, noć Lejletul-kadr, a mjesec ramazan.
Islamski mjeseci
- Muharrem
- Safar
- Rebi’ul-evvel
- Rebi’ul-ahir
- Džumadel-‘ula
- Džumadel-uhra
- Redžeb
- Ša’ban
- Ramazan
- Ševval
- Zul-ka’de
- Zul-hidždže
U hidžretskom kalendaru postoje četiri sveta mjeseca (ešhurul hurum): muharrem, redžeb, zul-ka’de i zul-hidždže. U ovim mjesecima su zabranjene borbe i sukobi, i vjernici se podstiču na pojačani ibadet.
Mubarek (odabrani) noći i dani
- Lejletu-r-regaib – Lejletu-r-regaib je mubarek noć koja se obilježava u noći između prvog i drugog četvrtka u mjesecu redžebu. Prema tradiciji, to je noć u kojoj je hazreti Aminah, majka Muhammeda a.s. osjetila prve znake trudnoće. Ova noć se često naziva i noć želja, jer vjernici u toj noći upućuju posebne dove i molbe Allahu za ispunjenje svojih najdubljih želja i potreba. Lejletu-r-regaib se smatra jednim od prvih mubarek noći u islamskoj godini, koja najavljuje početak perioda intenzivnijeg ibadeta.
- Lejletu-l-miradž – Lejletu-l-miradž se obilježava u noći 27. dana mjeseca redžeba. Ova noć je posebna, jer je tada Poslanik Muhammed a.s. doživio Isra i Miradž, putovanje iz Mekke do Jerusalema (Isra) i uzdizanje na nebesa (Miradž), gdje se susreo sa Allahom. U ovoj noći muslimani se sjećaju važnosti namaza, jer je tokom Miradža namaz propisan kao pet obaveznih dnevnih molitvi. Lejletu-l-miradž je prilika za intenzivniji ibadet, činjenje dove i molitvi, te refleksiju o značaju ovog događaja u islamu.
- Lejletu-l-Berat – Noć uoči 15. ša’bana, u kojoj se vjeruje da Allah određuje sudbine ljudi za narednu godinu. U ovoj noći, vjernici mole za oprost grijeha i bolji život.
- Lejletu-l-Kadr – Najvažnija noć u mjesecu ramazanu, kada je počelo objavljivanje Kur’ana. Ova noć je vrijednija od hiljadu mjeseci i provodi se u intenzivnom ibadetu, molitvama, i učenju Kur’ana. Nalazi se u jednoj od deset zadnjih neparnih noći mjeseca ramazana, ali većina smatra je to 27. noć mjeseca ramazana.
- Bajrami – Bajrami su posebni dani radosti i zajedništva među muslimanima. Prvi je Ramazanski bajram, koji označava kraj mjeseca posta, a drugi je Kurban-bajram, koji slijedi nakon obavljanja hadždža i simbolizira žrtvu i pokornost Allahu.
- Ašura – 10. dan mjeseca muharrema, poznat kao ašura, je poseban dan u islamskom kalendaru. Ovaj dan ima veliko značenje za muslimane. Poslanik Muhammed a.s. preporučio je post na dan ašure kao način zahvalnosti Allahu. U predaji se navodi da je Poslanik a.s. postio na ovaj dan i poticao muslimane da poste. Preporučeno je da muslimani poste i dan prije ili dan poslije (9. ili 11. muharrem) kako bi se razlikovali od židova koji također obilježavaju ovaj dan postom. Na ovaj dan, Allah je spasio Musaa a.s. i njegov narod od faraona prelaskom preko Crvenog mora. Također, vjeruje se da su na ovaj dan Nuh a.s. i oni s njim u lađi spašeni nakon potopa.
- Mevlud – je dan rođenja Poslanika Muhammeda a.s. koji se obilježava 12. dana mjeseca rebi’u-l-evvela prema islamskom lunarnom kalendaru. Muslimani širom svijeta obilježavaju ovaj dan učenjem mevluda, posebnih stihova i poezije u čast Poslanika, te prigodnim predavanjima, ibadetom i dovama. Ovaj dan se smatra prilikom da se sjećamo života i učenja Poslanika Muhammeda a.s. te da slijedimo njegov primjer.
- Dan Arefata – pada 9. dana mjeseca zul-hidždže, a to je dan prije Kurban-bajrama. Ovaj dan je najvažniji dan hadždža, kada se hadžije okupljaju na brdu Arefat blizu Mekke.Muslimani provode ovaj dan u postu, jer je post na Dan Arefata preporučen i briše grijehe prethodne i naredne godine. Dan Arefata je također vrijeme intenzivnog ibadeta, činjenja dove i pokajanja.
- Nova hidžretska godina – počinje 1. dana mjeseca muharrema, prvog mjeseca islamskog lunarnog kalendara. Ova godina obilježava početak hidžretskog kalendara koji je započeo 622. godine, kada je Poslanik Muhammed a.s. preselio iz Mekke u Medinu. Iako Nova hidžretska godina nema posebne vjerske obrede poput bajrama, muslimani je dočekuju s molitvama za blagoslovljenu i uspješnu novu godinu, te sjećanjem o svojim prošlim djelima i namjerama za budućnost. Ovaj dan je prilika da se vjernici prisjete značaja hidžre u islamskoj historiji.
Islamski kalendar i mubarek noći i dani su važni za svakog muslimana jer predstavljaju priliku za duhovno čišćenje, povećanje ibadeta i približavanje Allahu. Kroz razumijevanje i poštovanje ovih posebnih vremena, muslimani jačaju svoju vjeru i povezuju se s bogatom islamskom tradicijom.